Onderzoek en interventie (deel 2)

Doel: convergent denken bij de MT leden (inclusief mijzelf) stimuleren (vergroten) om de kern van schoolspecifieke problemen effectief te kunnen doorgronden. Probleemanalyse: Te veel gesignaleerde problemen keren na een bepaalde tijd terug. De kern van een probleem is nog niet helemaal gevonden waardoor de gekozen oplossing niet altijd effectief genoeg blijkt te zijn. Onderzoeksvraag: Kan het convergent denken op individueel niveau worden gestimuleerd door de grondbeginselen van het systeemdenken toe te passen? Deelvragen: Op welke wijze spelen karakters van betrokkenen een rol bij de beeldvorming van een probleem? Welke mentale modellen over de school zelf zijn bij betrokkenen aanwezig? In hoeverre beïnvloeden deze mentale modellen de beeldvorming van een gesignaleerd probleem? Kan het systeemdenken betrokkenen helpen om het denkproces rondom een gesteld probleem te verbreden? In hoeverre worden denkpatronen van elkaar gebruikt om een gesteld probleem op te lossen? Hoe gevoelig is men voor elkaars argumenten? Speelt het individueel denken in bedreigingen of in kansen een rol bij de beeldvorming van een probleem ? In hoeverre zijn betrokkenen bereid om het systeemdenken toe te passen? Doelgroep: leden van het MT (bouwcoördinatoren en IB’ers, 5 personen) Interventie: Week 1: 0 meting over persoonlijke ervaringen bij het zoeken naar oplossingen bij schoolspecifieke problemen. (Vragenlijst voor elk MT lid) Week 2: Keuze van een actueel (klein)probleem op schoolniveau* / introductie van het systeemdenken/convergent denken *Schoolleider geeft enkele opties Week 3: Koppelen van het probleem aan het systeemdenken / Analyseren van het probleem vervolgens Week 4: Zoeken naar oplossingen vanuit de grondbeginselen van het systeemdenken en elkaar informeren over persoonlijke ervaringen tot nu toe in het proces. Samen 1 oplossing kiezen voor het gestelde probleem Week 5: Oplossing schoolspecifiek probleem bespreken in het team. Vragen om reacties. Week 6: Afnemen van dezelfde vragenlijst bij elk teamlid als in week 1. Analyseren vragenlijsten en resultaten bespreken. Keuze wel/niet voor het systeemdenken gezamenlijk nemen door MT.

Convergent denken (echt mijn ding! #???)

Het maken van keuzes is voor mij niet altijd even makkelijk. Bij de opleiding hoor ik al diverse keren dat ik sterk ben in divergent denken. Vanuit een creatieve invalshoek een probleem te lijf gaan.’Out of the box denken’ is voor mij als schoolleider geen probleem. Dit simuleert mijn denken en geeft mij energie om met de gestelde problemen aan de slag te gaan. De andere kant van de medaille is dat ik meer moeite heb met convergent denken. Analytisch, rechtlijnig en ‘snel to the point’ naar iets toe werken, vind ik lastiger. Ik zoek liever de grenzen van de (denk)kaders op en waarom altijd maar de makkelijke manier kiezen als er weer een uitdaging om de hoek ligt? Dit belemmert nogal eens mijn effectieve denkpatronen en daar ben ik mij van bewust. Ook mijn schrijftaal verraadt dit. Ik schrijf beeldend, zie van alles en laat dit vloeiend uit mijn pen komen. Geen zuivere pure taal, analytisch, zakelijk en rechtlijnig. Ik hou van kleurrijk, creatief schrijven met veel kronkelige bijzinnen en (ver)gezochte bijvoegelijke naamwoorden. Vraag mij dan ook voortdurend dingen af en zet die ogenblikkelijk op papier. Makkelijk iets op papier kunnen zetten, spelen met woorden, vanuit een humoristische kwinkslag. Het leest voor menig persoon prettig. Als kind wilde ik altijd al journalist worden. Leek mij prachtig om op een creatieve wijze mensen te kunnen informeren. Uiteindelijk koos ik voor het onderwijs omdat ik voor de Academie voor Journalistiek (2 keer) ben uitgeloot. Niet op basis van talent maar gewoon op basis van aanmelding. Toch best vreemd als een kwaliteit niet in de afweging wordt meegenomen… De huidige PABO’s houden tegenwoordig assessments om de juiste personen te laten kwalificeren. Een terechte keuze. Nog steeds sta ik achter de keuze om als onderwijzer aan de slag te gaan. Dit heeft mij veel gebracht. En zie, na al die jaren nu als schoolleider, ervaar ik nog steeds de prachtige kanten van dit vak. Het vergroten van mijn convergent denken, en dat van mijn collega’s, kan inzicht geven in de kern van menig schoolspecifiek probleem. Dit verklaart ook mijn voorliefde voor ondernemend leiderschap en graag ‘in het diepe springen’ zonder meteen te weten wat de toekomst brengt hierbij. Avontuurlijk en altijd gaan voor de uitdagingen,kansen en mogelijkheden. Geen behoudendheid op menig vlak. Ook dat kent uiteraard zijn nadelen. Bij het zoeken naar de juiste onderzoeksvraag in het hele proces ben ik dit ook gaan ervaren. Ik denk nog erg groot en te pragmatisch. Zaken koppelen en effectief te lijf willen gaan. Ik merk nu ook dat ik veel kleiner moet denken. Bij mijn zoektocht naar de geschikte onderzoeksvraag ga ik nog veel te veel kanten op. Vindt voortdurend te veel dingen interessant die (toevallig) op mijn pad komen. Dit belemmert mijn uiteindelijke keuze dan ook. Ik wil dan ook mijn gestelde problematiek (in minder mate convergent kunnen denken) kopelen aan mijn onderzoeksvraag. Dit helpt mij weer om mijzelf hierin ook te ontwikkelen. Daarnaast kan ik, over pragmatisch gesproken,ook gewoon een collega raadplegen die veel beter in het convergent denken is. Kan ik ook weer verder met mijn creatieve gedachten… :) 

Denken doe je zo!

Divergent denken (creatief) Er is van divergent denken sprake wanneer het probleem verschillende oplossingen of antwoordmogelijkheden toelaat. Een probleem dat divergent denken vereist, is bijvoorbeeld het volgende: Geef zoveel gebruiksmogelijkheden van een baksteen, als je kunt. Je hebt acht minuten de tijd. Een huis bouwen, boekensteunen, een doel markeren bij het voetballen; er zijn talrijke antwoorden te verzinnen. De prestaties op het baksteen probleem zijn beter naarmate men een baksteen van meer kanten kan bekijken, in verschillende functionele verbanden kan plaatsen. De denker wordt uitgedaagd om de baksteen te herstructureren. Alleen in het baksteen probleem staat de herstructurering niet in het kader van het probleem, maar wordt de herstructurering als het ware systematisch nagestreefd. Convergent denken (analytisch) Het convergente denken vindt plaats wanneer er sprake is van problemen waarvoor slechts één oplossing de juiste of verreweg de beste is en deze oplossing wordt geheel door de in het probleem gegeven informatie bepaald. Bovendien is de in het probleem geboden informatie voldoende om tot de oplossing van het probleem te komen.Convergent denken is logisch en leidt tot unieke of weinig oplossingen die ten uitvoer kunnen worden gebracht.